Paranın değerini yitirdiği, pazarların eski işlevini kaybettiği Gazze’de, insanlar yaşamlarını sürdürebilmek için sahip oldukları malları birbirleriyle değiş tokuş ediyor.
Ekonomi felç oldu, para değersizleşti
Gazze’deki finansal sistemin çökmesiyle maaşlar ödenemez hale gelirken, işler ortadan kalktı ve ticaret neredeyse tamamen durdu. Bunun sonucunda, para işlevini yitirirken, halk arasında takas hayatta kalmanın tek yolu haline geldi.
Bir torba un taşıyan yerel halktan Ebu Halid Mansur, durumu şu sözlerle özetliyor “Yanımda biraz bakliyat vardı, onu bu unla takas ettim. Param yok ama şu an ihtiyaç duymadığım bazı eşyalarım var. Takas artık geçici bir çözüm değil, hayatın gerçeği oldu.”
Mansur, karşılıklı yardımlaşmanın devam ettiğine de dikkat çekerek “Bazen karşımdakinin ihtiyacı olduğu için ona daha fazlasını veriyorum. Artık kar-zarar düşünmüyoruz, sadece ihtiyaçlara bakıyoruz.” diyor.
Sosyal medyada dijital takas
İlginç bir şekilde, bu ilkel ekonomik sistem modern dijital araçlarla destekleniyor. Sosyal medya platformları adeta dijital takas pazarlarına dönüşmüş durumda. Gazze’de birçok kişi, nakit yerine karşılıklı ihtiyaçlara göre anlaşarak WhatsApp gruplarında eşyalarını değiş tokuş ediyor.
Beş çocuk annesi Ümmü Cemal Nebahen “Param yok ama telefonum ve internetim var. Bunlar şu an çocuklarımı hayatta tutmak için elimde kalan tek araçlar.” diyor. Nebahen, çocuk kıyafetlerini süt veya temel gıda maddeleriyle takas ettiğini anlatıyor.
Sanal ortamda bebek bezi, ilaç, mutfak gereçleri ve hatta kullanılmış giysiler bile değiş tokuşa konu oluyor. Burada geçerli tek kural, ihtiyaç ve aciliyet.
Bir hayatta kalma ekonomisi
Ekonomi analisti Halid Ebu Amir, yaşananları “Hayatta kalma ekonomisine keskin bir geçiş” olarak nitelendiriyor.
“Takasa dönüş, parasal işlevin neredeyse tamamen çöktüğünün göstergesidir ve bu, her ekonomik sistemin ulaşabileceği en tehlikeli aşamalardan biridir.” diyen Ebu Amir, mevcut durumun devam etmesi halinde Gazze’nin ekonomik yapısının tamamen çökeceği ve bölge piyasalarından kopacağı uyarısında bulunuyor.
Ebu Amir “Takas insanları en temel düzeyde hayatta tutabilir ama toplumların büyüme, üretme ve piyasalarla bağ kurma yetisini yok eder.” ifadelerini kullandı.
Takasın ötesinde: Onurunu koruma mücadelesi
Gazze’de takas artık geçici bir ekonomik davranış değil, kuşatma, bombardıman ve açlıkla iç içe geçmiş günlük hayatın acı bir yansıması. İnsanlar süt veya basit bir ilaç almak için kıyafetlerini ya da ev eşyalarını takas etmek zorunda kalınca, mesele artık sadece ekonomi olmaktan çıkıp insanlık sorunu haline geliyor.
Bugün Gazze’de takas, sadece bir yaşam yöntemi değil; küresel düzenin bu insani felaket karşısındaki sessizliğine karşı sessiz bir isyan.
Çıkışı olmayan bir ekonomi
Bu tablo karşısında, bankacılık sisteminin yeniden işler hale getirilmesi, piyasaya nakit girişi sağlanması ve yerel ekonominin desteklenmesi gibi acil insani müdahaleler olmaksızın, geleceğin daha da karanlık olması kaçınılmaz görünüyor.
O zamana dek Gazze, para ile değil; takasla, dayanışmayla ve tükenmeyen direniş ruhuyla yaşamaya devam ediyor. Hayatta kalmak için elinde ne kaldıysa onunla mücadele veriyor. (İLKHA)